Choć w większości przypadków medyczne metody antykoncepcyjne stosowane są wyłącznie przez kobiety, istnieją także rozwiązania dedykowane w tym zakresie mężczyzną. Jedną z metod męskiej antykoncepcji jest wazektomia, której skuteczność szacowana jest nawet na 99% – to właśnie dlatego decydują się na nią przede wszystkim ci mężczyźni, którzy nie chcą już posiadać dzieci lub nie powinni zostać ojcami. Na czym polega wazektomia? Jakie wskazania i przeciwwskazania związane są z tym zabiegiem? Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Czym jest wazektomia?

Wazektomia stanowi mało inwazyjny zabieg, który zazwyczaj trwa około 30 minut i wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Celem zabiegu jest zablokowanie przemieszczania się plemników do nasienia, a w efekcie objętość nasienia zmniejsza się o 1-2%. Oznacza to, że w trakcie erekcji nadal dochodzi do wytrysku nasienia, jednak jest ono pozbawione plemników. Te wytwarzane są dalej przez jądra pacjenta, jednak zostają wchłonięte przez organizm.

Na czym polega zabieg wazektomii?

W dużym uproszczeniu, zabieg wazektomii polega na przerwaniu drożności nasieniowodów, zamykając plemnikom drogę, którą standardowo mają do pokonania, nim trafią do ejakulatu. Podczas przeprowadzania zabiegu każdy z nasieniowodów zostaje przecięty, a jego końce zabezpieczone, uniemożliwiając przedostanie się dalej plemników.

Co istotne, wazektomia nie powoduje zahamowania produkcji plemników ani nie ma wpływu na gospodarkę hormonalną ciała – powstające w jądrach plemniki, które nie są wykorzystane, w sposób naturalny ulegają rozkładowi. Poza tym wyjątkiem organizm funkcjonuje bez żadnych zmian.

Czy wazektomia powoduje natychmiastową bezpłodność?

Wbrew pozorom, tuż po zabiegu pacjent nadal przez pewien czas może wykazywać się płodnością. Z tego powodu podczas współżycia konieczne jest korzystanie początkowo z dodatkowych środków antykoncepcyjnych, dopóki lekarz nie potwierdzi okluzji nasieniowodów, wykonując badanie ogólne nasienia po wazektomii (PVSA). Zazwyczaj badanie takie przeprowadzane jest w terminie od 8 do nawet 16 tygodni po wykonaniu zabiegu.

Zalety wazektomii

Wśród korzyści, jakie wiążą się z podjęciem decyzji o dokonaniu zabiegu wazektomii, wskazuje się przede wszystkim możliwość zapewnienie mężczyźnie decyzji o antykoncepcji bez konieczności obarczania tym partnerki lub zdawania się na jej szczerość. Jest to jednorazowy, szybki zabieg, zapewniający komfort przed każdym stosunkiem i w efekcie pozwalający cieszyć się z seksu w dowolnym momencie, bez względu na cykl płodności partnerki. Kolejną zaletą wazektomii jest brak ingerencji w gospodarkę hormonalną, a tym samym brak obaw o spadek libido, wahania nastroju czy też wzrost masy ciała. Wreszcie, wazektomia cechuje się bardzo wysoką skutecznością zabiegu, a szanse na to, że partnerzy zajdą podczas stosunku w ciążę są praktycznie zerowe.

Wady wazektomii

Warto mieć świadomość faktu, że decyzja od wazektomii nie zawsze może zostać odwrócona. Wprawdzie istnieje zabieg rewazektomii i przywrócenia mężczyźnie płodności, jednak nie zawsze jest on możliwy do zrealizowania. Jak inne zabiegi medyczne, także wazektomia może doprowadzić do skutków ubocznych, takich jak krwawienie, zasinienie, silny obrzęk lub intensywny ból, a w dłuższej perspektywie – infekcje lub problemy ze zdrowiem.

Należy także pamiętać o tym, że choć wazektomia jest metodą antykoncepcyjną, nie zapobiega tym samym rozprzestrzenianiu się chorób, które przenoszone są drogą płciową, co oferuje przykładowo stosowanie prezerwatywy. Znaczenie dla wielu pacjentów ma także stosunkowo wysoka cena zabiegu wazektomii, choć każdy pacjent do tego aspektu podchodzi akurat w sposób indywidualny.

Wazektomia – wskazania

Choć wazektomia wskazywana jest jako jeden z bezpieczniejszych zabiegów, warto parokrotnie przemyśleć tę decyzję i nie podejmować jej pochopnie. Rozwiązanie to kierowane jest przede wszystkim do tych mężczyzn, którzy są w stały, wieloletnim i stabilnym związku z partnerką i wspólnie z nią – bez nacisków żadnej ze stron – podjęli decyzję, rozważając wszystkie argumenty za i przeciw tej metodzie antykoncepcyjnej. Przesłanką do podjęcia takiej decyzji może być przykładowo zgodne uznanie obu partnerów, że nie zamierzają już więcej powiększać rodziny, a ich zdaniem wazektomia stanowi jedyną formę antykoncepcji, która zapewni im pełne zabezpieczenie przed przypadkowym, nie planowanym zajściem w ciążę. Inną przesłanką może być nosicielstwo dziedzicznej choroby genetycznej przez jednego z partnerów – wówczas mogą oni uznać, że nie chcą obarczać kolejnych pokoleń takim obciążeniem genetycznym, dlatego decydują się na taką, a nie inną formę antykoncepcji. Wreszcie, innym powodem, dla którego partnerzy decydują się na wazektomię mogą być poważne problemy zdrowotne partnerki, która w przypadku zajścia w ciążę mogłaby nie przeżyć lub doznać poważnego uszczerbku na zdrowiu.

Przeciwwskazania dotyczące wazektomii

Z punktu widzenia medycyny nie ma konkretnych przeciwwskazań, które uniemożliwiałyby mężczyźnie dokonania zabiegu wazektomii. Warto jednak brać pod uwagę także inne czynniki, uznawane za przeciwwskazania względne. Są nimi przede wszystkim młodszy wiek pacjenta, który nie przekracza 30 roku życia, brak dzieci, brak aktualnego związku, a także ból moszny lub niektóre ciężkie choroby. Wazektomia nie powinna być także przeprowadzana w przypadku tych pacjentów, których cechują specyficznego rodzaju nieprawidłowości anatomiczne, takie jak wodniaki jąder czy też duże żylaki powrózka nasiennego. Przeciwwskazaniem będą także ostre infekcje skóry.

Nie ulega wątpliwości, że wazektomia nie powinna być przeprowadzana w sytuacji, gdy decyzja o podjęciu tego zabiegu jest rezultatem nacisku ze strony partnerki lub samodzielną decyzją partnera, bez uzgodnienia tego z osobą, z którą jest w stałym związku. Innymi przesłankami, które powinny uniemożliwić dokonanie zabiegu wazektomii, jest tymczasowa, okresowa chęć nieposiadania potomstwa z założeniem, że w przyszłości mężczyzna podda się rewazektomii, a także decyzja podjęta wyłącznie w celu odciążenia antykoncepcyjnie partnerki. Złym momentem na podjęcie decyzji o wazektomii jest także poważny kryzys w związku, w tym taki, który grozi rozstaniem partnerów oraz sytuacja, w której jedno z partnerów nie jest przekonane, czy będzie w przyszłości chciało posiadać dzieci, czy jednak nie.

Przeczytaj więcej o zabiegach urologicznych w naszej Klinice.

Sprawdź cennik.